Batman'da, Dicle Nehri ve Ilısu Prof. Dr. Veysel Eroğlu Baraj Gölü'nde yaşanan toplu balık ölümlerinin nedeninin, ‘nitrit zehirlenmesi’ olduğu ortaya çıktı.
Batman'da, Dicle Nehri ve Ilısu Prof. Dr. Veysel Eroğlu Baraj Gölü'nde 20 Eylül'de toplu balık ölümleri olduğu ihbarı üzerine Tarım ve Orman İl Müdürlüğü ekipleri inceleme başlattı. Yapılan çalışmalarda farklı tarihlerde 2 kez su ve balıklardan numune alındı. Alınan numuneler incelenmek üzere Elazığ'da bulunan Veteriner Kontrol Enstitüsü ve Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü’ne gönderildi. Numunelerde toksikolojik ve kimyasal analizler yapıldı. Sonuçlarda herhangi bir olumsuzluk görülmemesi üzerine Tarım ve Orman İl Müdürlüğü, balık ölümlerinin nedenini belirlemek üzere Elazığ'dan teknik destek istedi. Bunun üzerine 15 Ekim tarihinde bölgeye 4 kişilik uzman ekip gönderildi. Balık ölümlerinin yaşandığı noktalardan biri olan Kantar Köprüsü’ne, İl Tarım ve Orman Müdür Yardımcısı Dr. Reşat Çiftçi, Su Ürünleri Birim Sorumlusu Mehmet Demir ve Çevre Gönüllüleri Derneği Başkanı Hasan Argunağa ile birlikte giden ekip, bölgede inceleme yaparak, su ve balıklardan tekrar numune aldı.
‘NİTRİT FAZLALIĞI, EVSEL, HAYVANSAL VEYA TARIMSAL ATIKLARIN VARLIĞINDAN SÖZ ETTİREBİLİR’
Yeniden alınan numunelerin Elazığ Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü'nde yapılan ve 20 Kasım’da sonuçlanan incelemelere ait raporda, sudaki nitrit fazlalığı nedeniyle balıkların nitrit zehirlenmesi sonucu öldüğü belirtildi. Raporda, “Elazığ Su Ürünleri Araştırma Enstitü Müdürlüğü laboratuvarlarımızda su numunelerine ait analizler yapıldı. Sonuçlar, ‘Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Kıta İçi Su Kaynaklarının Sınıflarına Göre Kalite Kriterleri’ne göre değerlendirildiğinde, nitrit miktarına göre 4’üncü sınıf yani kirlenmiş su, diğer su kalite parametrelerine göre 1’inci sınıf yani yüksek kaliteli su olduğu belirlenmiştir. Nitrit, azot döngüsünde yer alan ve bakteriyel nitrifikasyon/denitrifikasyon işlemlerinin önemli parçası olan bileşiklerden biridir ve plankton gelişimine katkıda bulunur. Suda fazla miktarda nitrit bulunması balıklar için toksik etkiye neden olmakta, bu durum nitrit zehirlenmesi olarak adlandırılmaktadır. Nitrit, balık tarafından absorbe edildiğinde hemoglobin ile reaksiyona girmekte ve metahemoglobini oluşturmaktadır. Metahemoglobin, iyi bir oksijen taşıyıcısı olmadığından dolayı, nitrit absorbsiyonunun devam etmesi hipoksi yani dokulara oksijenin taşınamaması ve siyanoza yani dokulara oksijen gitmemesine sebep olmaktadır. Zehirlenmeler genellikle yavaş seyreder ve bu nedenle canlıda oluşan semptomları takip etmek neredeyse imkansızdır. Nitrit miktarının suda 0,05 miligram/litreyi geçmesi kirlenmenin başladığını göstermektedir ancak balıklarda 0,01-0,03 miligram/litre aralığında olumsuz etkili olabilmektedir. Dolayısıyla nitrit miktarının fazlalığı daha önceden yağmur veya sulama suyu ile suya karışan evsel, hayvansal veya tarımsal atıkların varlığından söz ettirebilir” denildi.